Trong bối cảnh Việt Nam đang duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu và mở rộng thị trường thông qua hàng loạt hiệp định thương mại tự do, việc đưa hàng hóa ra thế giới không chỉ là cơ hội kinh doanh mà còn là thước đo năng lực hội nhập của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, song song với tiềm năng là những yêu cầu khắt khe về pháp lý, quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn chất lượng và thời hạn giao hàng. Bất kỳ sai sót nào trong khâu thủ tục đều có thể dẫn đến chậm trễ, phát sinh chi phí hoặc mất ưu đãi thuế quan.
Do đó, nắm vững quy trình và thực hiện đúng thủ tục xuất khẩu không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, giảm thiểu rủi ro mà còn nâng cao uy tín và sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết, rõ ràng và cập nhật nhất về thủ tục xuất khẩu hàng hóa đi nước ngoài, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp chủ động và hiệu quả trong mọi giao dịch xuất khẩu.
Tổng quan tình hình, nhu cầu xuất khẩu hàng hóa Việt Nam đi nước ngoài hiện nay
Việt Nam đang tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những quốc gia xuất khẩu năng động nhất khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Trong những năm gần đây, hoạt động xuất khẩu đóng vai trò then chốt trong tăng trưởng GDP, tạo việc làm, thu hút đầu tư nước ngoài và thúc đẩy quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Với hơn 15 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết và có hiệu lực, bao gồm EVFTA, CPTPP, RCEP, UKVFTA…, hàng hóa Việt Nam đang được hưởng nhiều ưu đãi thuế quan, mở rộng cơ hội tiếp cận các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, ASEAN và Australia. Đây là lợi thế cạnh tranh đáng kể, đặc biệt với những mặt hàng chủ lực như:
Nông sản: gạo, cà phê, hạt điều, hồ tiêu, rau quả tươi.
Thủy sản: tôm, cá tra, cá ngừ.
Lâm sản: gỗ và sản phẩm gỗ.
Công nghiệp chế biến: dệt may, da giày, linh kiện điện tử.
Tuy nhiên, nhu cầu xuất khẩu hiện nay không chỉ dừng ở số lượng lớn mà còn hướng mạnh đến chất lượng và giá trị gia tăng. Các thị trường nhập khẩu đang siết chặt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, yêu cầu sản xuất bền vững và giảm phát thải carbon. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải đầu tư hơn vào công nghệ chế biến, chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế (HACCP, GlobalGAP, ASC, MSC…), và quản trị chuỗi cung ứng.
Mặc dù còn những thách thức về chi phí logistics, biến động tỷ giá và rào cản kỹ thuật, nhưng triển vọng xuất khẩu của Việt Nam vẫn được đánh giá tích cực. Nhu cầu nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam trên thế giới tiếp tục tăng, đặc biệt ở nhóm nông – lâm – thủy sản chế biến sâu, sản phẩm thân thiện môi trường và hàng hóa đáp ứng tiêu chuẩn xanh.
Chuẩn bị hàng hóa xuất khẩu
Trước khi bắt đầu quy trình xuất khẩu, doanh nghiệp cần:
- Kiểm tra chất lượng hàng hóa: Đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu và đáp ứng yêu cầu thị trường
của nước nhập khẩu
- Đóng gói hàng hóa: Sử dụng bao bì phù hợp, có nhãn mác rõ ràng theo yêu cầu của quốc gia nhập khẩu
Xác định mã hs code
Xác định mã hs là bước quan trọng nhất trong quy trình thủ tục xuất khẩu hàng hóa.
Mã hs hàng hóa
Mã hs là dãy mã số dùng chung cho toàn bộ hàng hóa trên thế giới. Giữa các quốc gia khác nhau trên thế giới thì chỉ khác nhau số đuôi. Chính vì thế 6 số đầu của mã hs trên toàn thế giới cho một mặt hàng là giống nhau
Chuẩn bị hồ sơ xuất khẩu
Hồ sơ xuất khẩu cơ bản bao gồm:
- Hợp đồng mua bán (Sales Contract): Thỏa thuận giữa người bán và người mua về các điều khoản giao dịch
- Hóa đơn thương mại (Commericial Invoice): Xác nhận giá trị hàng hóa
- Phiếu đóng gói (Packing list): Ghi rõ chi tiết về soosl ượng, trọng lượng và quy cách đóng gói
- Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O): Chứng minh nguồn gốc hàng hóa (nếu có)
- Vận đơn (Bill of Lading): Do hãng tàu hoặc hãng vận chuyển cung cấp
Quy trình xuất khẩu hàng hóa chi tiết nhất
Bước 1: Xin giấy phép xuất khẩu
Trước đây, khi các Doanh nghiệp Việt Nam muốn xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài thì đều phải xin giấy phép xuất khẩu. Tuy nhiên, theo quyết định số 57/1998/NĐ/CP hiện nay thì tất cả Doanh nghiệp đều được quyền xuất khẩu hàng hoá phù hợp với nội dung đăng ký kinh doanh trong nước của mình mà không cần phải xin giấy phép kinh doanh xuất khẩu (trừ một số mặt hàng có cơ chế quản lý riêng như: Gạo, đồ sưu tầm và đồ cổ, tác phẩm nghệ thuật, chất nổ, sách báo, đá quý, ngọc trai).
Bước 2: Ký kết hợp đồng, chuẩn bị hàng hóa để xuất khẩu ra nước ngoài
Sau khi đã xin được giấy phép, bước tiếp theo trong hướng dẫn thủ tục xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài chính là ký kết hợp đồng với doanh nghiệp nước ngoài, sau đó nhanh chóng thu gom hàng hoá làm thành lô hàng xuất khẩu và tiến hành đóng gói bao bì cùng kẻ mã ký hiệu để phân biệt hàng hoá.
Bước 3: Mua bảo hiểm cho hàng hóa
Khi chuyên chở hàng hóa xuất khẩu ra nước ngoài vấn đề rủi ro, tổn thất là khó tránh khỏi. Vì vậy, bạn cần mua bảo hiểm cho hàng hóa xuất khẩu để có thể đảm bảo an toàn một cách tốt nhất cho hàng hóa của mình. Hiện nay, bạn có thể dễ dàng mua bảo hiểm cho hàng hóa xuất khẩu tại các công ty bảo hiểm.
Bước 4: Thuê phương tiện vận tải
Thuê phương tiện vận tải là một trong những bước quan trọng trong thủ tục để xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài. Do đó, khi tiến hành thuê phương tiện vận tải, bạn cần căn cứ vào những yếu tố sau:
Căn cứ điều khoản trong Hợp đồng xuất khẩu hàng hóa như điều kiện cơ sở giao hàng, số lượng ra sao,…;
Căn cứ vào đặc điểm hàng hoá xuất khẩu: Hàng hóa thuộc loại hàng gì, khối lượng bao nhiêu, kích thước, điều kiện bảo quản như thế nào,…;
Căn cứ vào điều kiện vận tải: bạn cần xác định hàng hóa xuất khẩu ra nước ngoài thuộc hàng hóa thông dụng hay đặc biệt, là hàng rời hay hàng đóng trong container. Vận tải một chiều hay hai chiều, vận chuyển trên tuyến đường bình thường hay đặc biệt, chuyên chở liên tục hay chuyên chở theo chuyến,…
Từ đó mới có thể lựa chọn phương tiện vận tải thích hợp, là đường bộ, đường biển, đường sắt hay đường hàng không.
Bước 5: Làm thủ tục hải quan
Làm thủ tục hải quan xuất nhập khẩu hàng hóa ra nước ngoài là một trong những quy định bắt buộc đối với tất cả các loại hàng hóa. Các bước làm thủ tục hải quan như sau:
Khai báo hải quan: Bạn có trách nhiệm kê khai đầy đủ và chi tiết về hàng hóa một cách trung thực nhất lên tờ khai hải quan để Cơ quan hải quan căn cứ vào đó kiểm tra;
Xuất trình hàng hóa: Bạn cần sắp xếp hàng hóa theo một trật tự sao cho thuận tiện nhất trong việc kiểm soát, xuất trình hàng hóa;
Thực hiện các quyết định tiếp theo của Cơ quan hải quan.
Bước 6: Giao hàng lên tàu
Làm thủ tục để xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài bằng đường biển, bạn cần lưu ý công việc sau:
Dựa vào thông tin chi tiết của hàng hóa, tiến hành lập bản đăng ký hàng chuyên chở, sau đó giao cho nhà vận tải để đổi lấy số xếp hàng.
Trao đổi với bộ phận điều độ của cảng để có thể nắm chính xác thời gian bốc hàng lên tàu.
Sau khi giao hàng lên tàu, bạn nhận biên lai từ thuyền phó để đổi lấy vận đơn đường biển và làm hợp đồng vận chuyển.
Trong trường hợp làm thủ tục để xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài được giao bằng container, bạn cần thuê container và phải lập bảng kê chi tiết hàng hóa trong container nếu số lượng hàng hoá không đóng hết một container (LCL).
Bạn cần lập bản “Đăng ký chuyên chở” với Công ty vận tải. Sau khi đăng ký được chấp nhận, bạn tiến hành giao hàng cho bên vận tải.
Bước 7: Làm thủ tục thanh toán
Làm thủ tục thanh toán là kết quả cuối cùng của tất cả các giao dịch trong kinh doanh xuất khẩu.
* Lưu ý: Chứng từ thanh toán cần phải được lập chính xác và phù hợp với hợp đồng mà hai bên đã lập. Sau khi có chứng từ thanh toán, bạn cần ra ngân hàng nộp để làm thủ tục thanh toán.
Thuê đơn vị vận chuyển quốc tế
Doanh nghiệp cần chọn đối tác vận chuyển uy tín để đảm bảo hàng hóa được giao đúng hẹn. Một số hình thức vận chuyển phổ biến:
- Đường biển: Phù hợp với hàng hóa lớn, chi phí thấp
- Đường hàng không: Phù hợp với hàng hóa giá trị cao, hàng gấp cần giao nhanh
- Đường bộ: Linh hoạt, nhanh trong phạm vi ngắn
Nếu bạn còn thắc mắc, hoặc muốn xuất hoặc nhập khẩu hàng hóa chính ngạch - Liên hệ DNL SHIPPING ngay hôm nay để được tư vấn & hỗ trợ thủ tục nhập khẩu chính ngạch trọn gói, tiết kiệm thời gian và chi phí?
------------------------
DNL SHIPPING CORP.
Address: 4/2 street 44, Phuoc Long ward, Ho Chi Minh city
Telephone: 028 2201 5789
Web: Dnlshipping.vn
Email: info@dnlshipping.vn
